آخرین خبر از سرنوشت محمود خاوری - مهسان بلاگ

اشتری: 2 بار به نزدیکی خاوری رسیدیم اما پلیس کانادا برای بازداشت همراهی نکرد

رئیس پلیس کشور گفت: دو بار تا محل سکونت خاوری رفتیم و حتی به پلیس آنجا گفتیم که محل وی کجاست اما پلیس کانادا وی را بازداشت نکرد، در همین موضوع استرداد مدیرعامل بانک سرمایه، پلیس اینترپل نیز تعجب کرد که ما از کجا می دانیم این متهم در کجا زندگی می نماید.

اشتری درباره عدم استرداد برخی از متهمان فراری، بیان نمود: مشکل ما دستگاه قضائی و پلیس آن کشورها است که با ما همکاری نمی نمایند، پروتکل هایی برای استرداد مجرمان وجود دارد که هر جا پلیس بین الملل به اینترپل اظهار داشت که فردی مجرم است، باید آن متهم به کشور مدنظر استرداد داده گردد، در بحث مدیر بانک سرمایه، اینترپل و پلیس آن کشور با ما همکاری کرد البته اشراف داشتیم که آن شخص دقیقا کجا قرار گرفته است. فرمانده نیروی انتظامی اعلام کرد: دو بار تا محل سکونت خاوری رفتیم و حتی به پلیس آنجا گفتیم که محل وی کجاست اما پلیس آنجا وی را بازداشت نکرد، در همین موضوع استرداد مدیرعامل بانک سرمایه، پلیس اینترپل نیز تعجب کرد که ما از کجا می دانیم این متهم در کجا زندگی می نماید، محل سکونت درصد بالایی از این متهمان شناسایی شده و حتی پلیس آن کشورها محل سکونت آنها را نمی داند البته برخی مواقع موضوع حالت سیاسی پیدا می نماید و همکاری مد نظر صورت نمی گیرد.

از خاوری تا مرجان شیخ الاسلامی

طبق گفته رئیس شعبه سوم دادگاه ویژه رسیدگی به جرائم مالی مرجان شیخ الاسلامی، متهم اصلی پرونده اختلاس پتروشیمی پیش از ارجاع این پرونده به دادگاه از کشور خارج شده است. اسفند 97 بود که سید اسد الله مسعودی بیان نمود که این متهم در حال حاضر مقیم کانادا است. پیش از این هم برخی اختلاس گران دیگر بعد از خروج از کشور به کانادا فرار کردند. مهم ترین این افراد محمود خاوری است. خاوری مدیر عامل سابق بانک ملی ایران است که به دلیل مشارکت در تخلف بانکی 3 هزار میلیارد تومانی محکوم شده است.

او در مهر 1390 به بهانه مسائل عصبی حادث شده و بیماری مزمن از مقام خود کناره گیری کرد و به کشور کانادا که تابعیت آن را دارا بود گریخت. اختلاس گر دیگری که خود را به ساحل آرامش کانادا رساند، مهرگان امیر خسروی است. او یکی از برادران امیرمنصور آریا است که با همکاری برادرش به اختلاس چند هزار میلیارد تومانی (2800 یا 3000 میلیارد تومان) محکوم شد.

هفته نامه فارسی زبان چاپ مونترال کانادا برای نخستین بار از خبر حضور مهرگان امیرخسروی و خانواده وی در کانادا پرده برداشت و عکس های این خانواده را در حالی چاپ نموده است که دفتر اداره مهاجرت در استان کبک را ترک می کردند. اسناد و مدارک ملکی این خانواده نشان می دهد که هیوا، دختر آقای امیرخسروی، دانشجوی یکی از دانشکده های مونترال در ماه ژوییه خانه ای به ارزش 980 هزار دلار در این شهر خریداری نموده است. همه این اختلاس گران که مبالغ سنگینی را از کشور خارج نموده اند در کانادا به سر می برند اما دولت کانادا هرگز حاضر نشده است این افراد را به دولت ایران تحویل دهد. اما چرا کانادا به خانه امن اختلاس گران تبدیل شده است؟

ویزای سرمایه گذاری و شرایط مهاجرت به کانادا

ویزای سرمایه گذاری در کشورهای مهاجرپذیر یکی از بهترین راه های اخذ اقامت است. در میان ویزاهای سرمایه گذاری کشورهای مهاجرپذیری چون استرالیا، انگلستان، آمریکا و… می توان به جرات عنوان کرد که با توجه به تغییرات اعمال شده بر قوانین مهاجرتی کانادا که سالیانه اعمال می گردد، سرمایه گذاری کانادا باز هم از بهترین، ارزان ترین و سریع ترین انواع مهاجرت است. اختلاس گران به وسیله باز کردن یک حساب بانکی در کانادا و واریز مبلغ سنگینی پول به سرعت هرچه تمام تر و بدون فوت وقت ویزای تجاری از کانادا می گیرند. سرعت بالای صدور ویزا و خروج از کشور باعث شده است که بسیاری از اختلاس گران کانادا را به عنوان مقصد خود انتخاب نمایند.

عدم روابط دیپلماتیک با کانادا

در دنیا چیزی به عنوان قرارداد استرداد مجرمان وجود ندارد بلکه کشورها بر اساس قراردادهای دوجانبه یا چندجانبه اقدام به امضای این قرارداد می نمایند که مجرمان را میان یکدیگر مسترد نمایند. این در حالی است که ما رابطه دیپلماتیک درستی با کانادا نداریم و به همین علت عملا قرارداد دو جانبه بین ایران و کانادا قابل حصول نیست. از بعد از انقلاب اسلامی روابط سیاسی خود را با ما به حداقل رسانده اند و به همین دلیل، استرداد اختلاس گران و یا پیگیری پرونده های آنها توسط مقامات حقوقی ایرانی بسیار سخت شده است.

همکاری نکردن اینترپل

برای بازداشت اختلاس گران و مجرمانی که به کشورهای خارجی فرار می نمایند، اولا سران یک کشور باید با پلیس دنیای یعنی اینترپل همکاری نمایند. پر واضح است که فعالیت سریع و جدی اینترپل به قدرت سیاسی یک کشور و لابی های آن وابسته است. این در حالی است که همانطور که گفته شد، ما با کانادا اساسا روابط دیپلماتیک نداریم و بنابراین، اقدام عملی و لابی با اینترپل در کشور کانادا بسیار سخت است. این است که اختلاس گران با خیال آسوده و بدون ترس از تعقیب شدن به کانادا می گریزند.

سیاسی شدن پرونده های اختلاس

طبق بیان شاهپور شیخ میلانی(استاد دانشگاه و دکترای حقوق) تنها جرائم غیرقابل استرداد، جرائم امنیتی و سیاسی اند زیرا در این جرائم زندگی مجرم در خطر است. حیطه مسئولیت پلیس اینترپل هم امنیت عمومی، تروریسم، جنایات سازمان یافته، جنایت جنگی، پول شویی، جرایم سایبری، جرائم مالکیت فکری، قاچاق اسلحه و مواد مخدر است و پلیس بین الملل وظیفه ای مبنی بر تعقیب مجرمان امنیتی-سیاسی ندارد.

حال، به علت شرایط ایران و به خصوص روابط خاص کانادا با کشورمان اصولا پرونده های مفسدان مالی هم به عنوان پرونده های امنیتی و سیاسی شناخته می شوند. به همین دلیل، نمایندگان اینترپل در کانادا با پرونده های اختلاس گران ایرانی به صورت سیاسی برخورد نموده و ترجیح می دهند وارد آن نشوند.این دلایل، نشان می دهد که چرا کانادا محل مناسبی برای اختلاس گران و مفسدان مالی است. به نظر می رسد که اگرروابط دیپلماتیک ما با کانادا تغییر کند این کشور دیگر به بهشت چپاول گران بیت المال تبدیل نخواهد شد.

چرا از میان نزدیک به 200 کشور دنیا کانادا مقصد اختلاس گران است؟!

آفتاب یزد، 17 مرداد 1398 در گفتگویی تحلیلی - تفصیلی با دکترلیلا میربد، استاد حقوق بین الملل به دنبال رسیدن به پاسخ دو پرسش بود:

= چرا همه اختلاسگران به کانادا می گریزند؟!

= آیا استرداد محمودرضا خاوری از کانادا امکان پذیر است؟!

در آن گزارش ـ مصاحبه تحلیلی - تفصیلی، از ابعاد گوناگون به موضوع اختلاس، محمودرضا خاوری، قوانین بین المللی استرداد، چرایی این مسئله که کانادا بهشت اختلاس گران شده است و… پرداختیم در بخشی از آن گزارش یادآور شده بودیم که؛ خاوری توسط دادگاه انقلاب ایران به اتهام اخلال در نظام مالی به 20سال حبس و بابت دریافت رشوه به 10 سال محکوم شده است. نام خاوری برای مدتی در لیست افراد تحت تعقیب اینترپل وجود داشت ولی از اواسط مهر 1395 خورشیدی، نام وی به عنوان یک شخص در حال تعقیب در وب سایت اینترپل مشاهده نمی گردد. البته آقای خاوری جزء لیست قرمز بود ولی بعد خارج شد و این با حرف و حدیث های زیادی همراه بود که چرا از فهرست قرمز اینترپل خارج شده که البته این به دلیل آن است که این ها افراد تحت تعقیبی هستند که محل اقامت شان تعیین نیست و وقتی محل اقامت شان تعیین می گردد از لیست خارج می شوند اما همچنان تحت تعقیب هستند.

استرداد و قوانین حاکم برآن

میربد در تعریف استرداد می گوید: استرداد در واقع نمود امروزی یک قاعده حقوقی قدیمی به نام محاکمه کن یا مسترددار می باشد که یک عبارت لاتین بسیار قدیمی دارد و اصل آن بر این است که هیچ جنایتی بدون مجازات و هیچ مجرمی بدون کیفر نماند و ما امروزه در حقوق به عنوان مقابله با بی کیفری از آن یاد می کنیم. بسیاری معتقدند که آن، یک قاعده رومی است و از حقوق رومی آمده و برخی نیز اعتقاد دارند که بارقه هایی از آن را می توان در مذاهبی مانند اسلام ملاحظه کرد. در تعریف استرداد اگر خود کلمه اکستردیشن را معنی کنیم، بازگرداندن مجرم به سرزمینی است که جرم در آن رخ داده و این مجرم تبعه آن دولت است.

در واقع یک اشتباه مصطلحی که شاید بین عوام است این باشد که مثلا فردی ایرانی در ترکیه یا افغانستان مرتکب جرمی شده است و دولت افغانستان یا ترکیه او را به ایران برمی گرداند تا در ایران محاکمه و مجازات گردد چون تبعه ایران است ولی حقیقتاً این گونه نیست بلکه اگر این فرد و مجرم فراری قبلا در ایران جرمی را مرتکب شده و بدون آن که محاکمه و مجازات گردد از ایران متواری شده و به کشور دیگر رفته و در آن جا پناه گرفته و مامنی فراهم نموده تا از مجازات فرار کند، استرداد ـ بازگرداندن ـ این متهم یا مجرم به کشوری است که جرم در آن رخ داده و مجرم تابعیت آن را دارد. گاهی در استرداد، چند کشور متقاضی بازگرداندن مجرم هستند و این نیز امکان پذیر است که غیر از کشور متبوع خودش، دولت دیگری نیز متقاضی آن باشد که فرد را برگرداند تا مجازات کند در این زمان آنالیز می نمایند که جرم، بیشترین ارتباط را با حاکمیت کدام کشور دارد و یا بیشترین منافع را از کدام کشوری ضایع نموده است که هر کدام قواعد خاص خود را دارد. دولت ها و حاکمیت ها اراده آزاد در حقوق بین الملل دارند یعنی مبنای حقوق بین الملل بر اساس نظام وستفالیا ـ که نظام شکل گیری حقوق بین الملل کلاسیک و امروزی نیز هست ـ این است که هر دولتی رضایت داشته باشد به سازمانی و معاهده ای می پیوندد یا نمی پیوندد؛ بنابراین این اساس رضایت است.

در خصوص استرداد سه شیوه برای این مبنای حقوقی می توان داشت:

• یکی معاهدات دو جانبه و یا چندجانبه استرداد است که از همه معمول تر است. دولت ها بر اساس منافعی که دارند و یا روابط و همکاری هایی که با هم دارند، اول با مذاکره سیاسی به توافق می رسند و این توافق را به شکل معاهده دو جانبه و گاهی چندجانبه منعقد می نمایند که معاهده دو جانبه استرداد نام دارد. ایران با ترکیه، چین، اندونزی، امارات و چند کشور دیگر همانند گینه معاهده دو جانبه استرداد دارد و این بستگی به سطح همکاری ها دارد. برخی وقت ها بر اساس اینکه آمار ارتکاب مجرمین ترک در عراق ممکن است زیاد باشد یعنی بر اساس حقایق و وقایعی که مشاهده می نمایند نیز این معاهدات دو جانبه استرداد را منعقد می نمایند. این یک مبنا است که مهم ترین مبنا می باشد یعنی طرفین باید به این توافق برسند که بر اساس نیازهایی که دارند و براساس جرائمی که اتفاق می افتد و بر اساس وقایع حقیقی ـ حقوقی که اتفاق می افتد معاهده دو جانبه استرداد منعقد نمایند.
• گاهی این معاهدات چند جانبه می گردد و در قالب یک کنفرانس بین المللی طی یک کنوانسیون بین المللی به این توافق می رسند که این استرداد را انجام دهند. در حوزه حقوق کیفری می توان گفت مهم ترین کنوانسیونی که وجود دارد کنوانسیون پالرمو است که عنوان کامل آن کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جنایات سازمان یافته فراملی است. این کنوانسیون در خصوص استرداد بیان می نماید دولت هایی که با هم معاهده دو جانبه استرداد ندارند اگر عضو این کنوانسیون باشند می توانند از این کنوانسیون به عنوان مبنایی برای استرداد استفاده نمایند. ولی جرائمی که در شمول کنوانسیون پارلرمو است، جرائم محدودی است گرچه جرائم مهمی است و پولشوئی و قاچاق زنان و بچه ها و قاچاق مهاجران را شامل می گردد. پس اگر دولت ها مجرم هایی در این حوزه جرائم داشته باشند اما با هم معاهده استرداد نداشته باشند می توانند از مبنای کنوانسیون استفاده نمایند.
• راه سوم که بستگی زیادی به روابط سیاسی دولت ها با هم دارد اقدام متقابل است یعنی به شکل عملی بدون اینکه حتی معاهده ای بین آن ها وجود داشته باشد، بر اساس همکاری های متقابل این عمل را انجام می دهند و می دانند که طرف مقابل نیز آن قدر به مبانی حقوقی و تعهداتش پایبند است که او هم در قبال آن، این تعهدات را می پذیرد و به شکلی انجام می دهد، ولی دو مورد اول خیلی شایع تر است بنابراین سازمانی که متولی جمع کردن این اراده و رضایت دولت ها برای امر استرداد باشد نداریم ولی یک سازمان بین المللی وجود دارد که کارش تسهیل همکاری ها در راستای استرداد است و آن اینترپل است.

اینترپل مظنونین و متهمینی که مکان آن ها مخفی است و اعلان هشدارها را انجام می دهد و کارش تسهیل استرداد است.

منافع ملی کانادا و اختلاس گران!

لیلا میربد شرح می دهد: منافع ملی کانادا اقتضاء می نماید که این سرمایه ها را برای اقتصادش جذب کند چون ما رابطه ای حسنه نیز با هم نداریم و دنبال راهکار سیاسی و دولت ثالث و میانجی هم نمی رود کما اینکه به نظر می رسد دولت فعلی کانادا که بسیار جوان گرا و حقوق بشر مداری است در فکر این باشد که این مسئله را اندکی جرح و تعدیل کند یعنی حداقل قوانین داخلی خود را در خصوص سرمایه گذارانی که منشاء پولی شان خیلی شفاف نیست اصلاح کند. به بیانی دیگر متقاضیان مهاجرتی هستند که ممکن است یک وجهه خوبی نداشته باشند، چون سرویس های اطلاعاتی به هر حال آن ها را کشف می نمایند که این فرد چه کاره بوده و چه کار نموده و افسر و وزیر مهاجرت و دادگاه فدرالی که بعدا در باره این ها تصمیم می گیرد لااقل براساس یک ضمانت اجرایی کافی برای قوانین داخلی کانادا این کار را انجام دهد.

کلام پایانی

علی رغم گفته های رئیس پلیس کشور و کوشش های قابل تقدیر آنان، به نظر نمی رسد مسئله خاوری به وسیله اینترپل و روابط بین دو کشور در شرایط فعلی امکان پذیر باشد پس تنها راهکاری که باقی می ماند بازنگری در روابط بین المللی و دیپلماتیک است تا در چنین مواقعی، اختلاس گران یک کشور را به عنوان مقصد اصلی و بهشت خود انتخاب نمایند و با دلارهای بادآورده ناشی از تخلفات چند هزار میلیاردی، آزادانه زندگی و حتی سرمایه گذاری و کسب درآمد نمایند.

منبع: روزنامه آفتاب یزد

مجله رویای کره ای: مجله رویای کره ای | مجله گردشگری شرق آسیا

مرد کوچک: مرد کوچک | مجله سبک زندگی و کسب و کار